دکتر جلال متینی، رئیس اسبق دانشگاه فردوسی مشهد، درگذشت

 دکتر غلامحسین نوعی - پژوهشگر تاریخ شفاهی دانشگاه

جلال متینی (متولد ۱۳۰۷ در تهران) و درس آموخته دبستان «امیر اتابک» و «زند» و دبیرستان «دارالفنون» که بعد ها، در دهه چهل، به عنوان استاد زبان و ادبیات دانشکده ادبیات دانشگاه مشهد مشغول به کار شد خیلی زود ــ و البته با سختکوشی ــ مدارج ترقی را پشت سر گذاشت.

او ابتدا به ریاست دانشکده ادبیات رسید و در فاصله سال های ۱۳۴۷ تا ۱۳۵۳ در این سمت بود و، پس از آن، حضور در معاونت آموزشی و پژوهشی دانشگاه فردوسی مشهد را تجربه کرد. دکتر جلال متینی در سال ۱۳۵۴ تا سال ۱۳۵۶ رئیس دانشگاه فردوسی مشهد بود و از آن به بعد به زندگی در آمریکا روی آورد و نگارش ادامه تألیفات و پژوهش های خود را در آنجا انجام داد.
دکتر جلال متینی ــ که دربین موافقان و مخالفان به نظم  و  انضباط و سختکوشی شهره بود. در زمان ریاست دکتر حسین سامی راد، در دهه ۴۰، وارد دانشگاه مشهد شد و پس از آن مدیریت دکتر محسن ضیایی، دکتر عبدا... فریار و دکتر مقتدر مژدهی در کسوت ریاست دانشگاه بزرگ مشهد/ فردوسی را درک نمود تا اینکه خود نیز چند سالی بر مسند اداره این نهاد علمی-فرهنگی در یکی از حساس ترین روزگار تاریخ معاصر ایران تکیه زد. تلاش های او برای برگزاری کنگره های علمی بین المللی، نظیر کنگره ناصرخسرو و کنگره تحقیقات ایرانی، درکنار حمایتش از انتشار مجله «زبان و ادبیات فارسی»، همه، ثبت وضبط شده است.
سبک مدیریتی دکتر متینی و کوشش ایشان برای ارتقای این نهاد آکادمیک و رساندن آن به جایگاه بین المللی بر هیچ کس پوشیده نیست. و البته که در دهه50 دانشگاه مشهد در تاریخ ایران بسیار تأثیرگذار بود که یکی از دلایل آن همانا دانشکده ادبیات و دانشجویان پرشور آن در دهه 30 بودند، کسانی نظیر علی شریعتی که بعدها، در دهه۵۰، خود، عضوی از این خانواده شد و با سخنرانی های پرشور خویش خیلی سریع به یکی از ایدئولوگ های انقلاب اسلامی مبدل گشت (هرچند که خود مجال نیافت تا این مهم را درک کند).
دوری دکتر متینی از ایران هم باعث نشد که او از دانشگاه و دانشکده دست بکشد: او خاطرات خود طی این سالیان را درقالب یادداشت هایی ضمن مجله «ایران شناسی» ــ که خود بنیان گذار آن بود؛ به رشته تحریر در آورد که با واکنش های زیاد و البته متفاوتی نیز روبه رو گردید. این کوشش ارزشمند او در خاطره نگاری و ثبت آن در سال ۱۳۹۳ تحت عنوان «خاطرات سال های خدمت: از دبیرستان البرز تا فرهنگستان ادب و هنر ایران» خیلی سریع در فضای مجازی موردتوجه تاریخ پژوهان، و به ویژه علاقه مندان به تاریخ دانشگاه فردوسی مشهد، قرار گرفت. (اختلاف سلیقه دکتر متینی و دکتر شریعتی و بی نظمی های دکتر شریعتی در کلاس داری بخشی از این خاطرات است.)
بی شک، دانشگاه بزرگ فردوسی مشهد، طی دهه ها که از عمر آن می گذرد، اصحاب دانش و پژوهش فراوانی را در خود پرورش داده است. استادان زیادی نیز در رساندن این دانشگاه بزرگ به بالاترین جایگاه های علمی و پرورشی نقش داشته اند که از آن جمله می توان به دکتر فیاض، دکتر رجایی بخارایی، دکتر یوسفی و البته دکتر متینی اشاره نمود. هرکدام از مسئولان و اعضای این خانواده بزرگ در حد  وسع خود تلاش های ستودنی داشته اند تا این نهاد علمی به جایگاه کنونی برسد.