نظر متفاوت یک کارشناس شهرسازی درباره برج سازی در مشهد

به گزارش مشهد فوری؛ مزدا نوبری معمار و عضو هیئت علمی دانشگاه در گفتگو با اخبار مشهد گفت :بلندمرتبه سازی یکی از شیوه‌های پاسخ‌گویی به مقوله‌ی رشد جمعیت و توسعه‌ی شهرهاست و طبعا مانند هر شیوه‌‌ای در بستر معماری و شهرسازی دارای ویژگی‌های مطلق سیاه یا مطلقا سفید نیست و وابسته به شرایط بستر مکانی که این راه‌حل را برمی‌گزیند دارای جنبه‌های مثبت و منفی گوناگونی است که در کنار معایب و محاسن ناشی از خود باید بررسی و احتمالا انتخاب شود.

نوبری افزود: اما به‌نظر می‌رسد ما در مشهد که از منظر وسعت و جمعیت ساکن آن درمقیاس قطعی یک کلان‌شهر قلمداد می‌شود، موضوع را تاکنون به سمت سیاه‌ یا سفید دیدن کشانده‌ایم که یا مخالف قطعی آن بوده‌ایم یا مطلقا همه‌ی راه‌حل‌های توسعه مشهد را در وادادگی برابر این گزاره شناخته‌ایم .

وی اظهار داشت: از همین‌روی مساله در کشمکش میان مخالفان و موافقان این مبحث، آن‌قدر فرسوده و سردرگم گردیده که هر اقدام عملیاتی را یا محکوم به سوداگری شناخته است و یا از سر شتاب و جسارت مقطعی، بدون نگرشی همه‌جانبه، در اولین فرصت دست‌یافته، تجاربی محدود و شاید نامطلوب را نصیب‌مان ساخته است.

این کارشناس شهرسازی ادامه داد: به‌نظرم نخست باید بپذیریم که بلندمرتبه‌سازی نه جزو مُحرّمات غیرقابل تشکیک علمی و مفهومی در گستره‌ی فرهنگ معماری شهر مشهد است و نه تنها ناجی افسانه‌ای و مطلق پاسخ‌گویی به شبکه‌ی مسائل توسعه‌ی این شهر، در معماری و شهرسازی لجاجت و پافشاری بر هر عقیده و دیدگاهی بصورت مطلق؛ نتیجه‌ای جز خسران یا خطا برای بهره‌برداران و شهروندان نخواهد داشت.

نوبری خاطرنشان کرد: از دریچه‌های ناموزون ورود به این مبحث از سوی طرفداران قطعی بلندمرتبه‌سازی، همین مقایسه‌ی مشهد با کشورهای حاشیه‌ی جنوبی خلیج‌فارس است،این کشورها جز یک همسایگی جغرافیایی، تقریبا نشانه‌های اشتراک زیادی با بیشتر سرزمین ایران و به‌ویژه مشهد ندارند و پیشینه‌ی فرهنگی، سابقه‌ی دیرین توسعه‌ی معماری و شهر، ویژگی‌های اقلیمی و زیست‌محیطی، سازوکار روابط اقتصادی و معاش روزمره و حتی شیوه‌ی زیست ما با ایشان تفاوت‌هایی آشکار دارد.

وی گفت: برخی افراد با شاهد آوردن از کشورهای جنوب خلیج‌فارس گفتگویی را به‌خطا و وادادگی آغاز می‌کنند که نتیجه‌ای جز شکست محتوایی ندارد و اتفاقا اگر به گذشته‌ی توسعه‌مدار و تعالی‌جوی معماری ایرانی، چه قبل و چه بعداز اسلام نگاه کنیم درمی‌یابیم که معماری ایران همواره بر پیشروترین مرزهای فن‌آوری و اندیشه‌ی زمانه‌ی خود قدم می‌گذاشته و از هر تعصب و نفی و تکرار، به‌دور بوده است. 

وی ادامه داد: چنانچه مباحثی نظیر کمبود منابع آبی، شبکه‌ی فرسایشی ترافیک، نیاز بدیهی به پویایی اقتصاد هر شهر و بسیاری از پارامترهای موثر دیگر در کنار حفظ تونل‌های باد و تهویه‌ی هوا، ملاحظات زیست‌محیطی، توازن اجتماعی، احترام به پیشینه‌ی معماری مشهد و ... در مناطقی از شهر، بلندمرتبه‌سازی را به‌عنوان یک پاسخ درست بشناسد؛ رفتاری کاملا منطبق بر مبانی ذهنی معماری ایران انجام شده است، از یاد نبریم که همراهی با نیازهای زمانه و یافتن صحیح‌ترین پاسخ برای امروز و دوراندیشی برای فردا، جوهر معماری دیرپای ایرانی است.

نوبری خاطرنشان کرد: برای هویت‌مندی صورت ساختمان‌های مرتفع در مشهد، به‌استناد سابقه‌ی تحول شکل در تاریخ چند صدساله معماری این سرزمین، نیازی نیست تا صرفا صورت یک یا چند موتیف را در مقیاس‌های درشت تکرار کنیم که  ای‌بسا گاهی مایه‌ی وهن ارزش‌های شالوده‌ای آن اشکال گردد، بهتر است باور کنیم که اگر حرمت شهروند مشهد در هر طبقه‌ی اجتماعی و فرهنگی رعایت گردد، اگر منظر شهر به‌سامان باشد، اگر محیط‌زیست را با خطا از بین نبریم، اگر از مکان‌نمایی تا بهره‌برداری ساختمان‌های بلند را با تمام توان دانشی و حفظ اخلاق حرفه‌ای به‌سرانجام برسانیم و شهری بالنده و پاینده را بسازیم، ژرف‌ترین مفاهیم اندیشه‌‌های رضوی را حرمت گذاشته‌ایم.

وی در آخر عنوان کرد: ما اگر شهروند و زائر مشهد را با تمام نیازهایش بشناسیم، اگر محیط زیست و منابع آبی شهر را به‌درستی رصد کنیم، اگر معاش درست و پویای شهر را ضرورت بدانیم، اگر سیمای شهری مشهد را برای آنچه دارد قابل احترام؛ و برای آنچه نیست، دور از توهم و تعصب بنگریم، اگر توجه به توسعه و پایداری و تاب‌آوری شهر را یک وظیفه‌ی حرفه‌ای برای نسل‌های بعدی بدانیم، آنگاه موظفیم هر پاسخی که متضمن حرکت در این مسیر باشد را به‌سرانجام برسانیم.