تفاوت تراپیست و روانشناس چیست؟ راهنمای مشاوره سلامت روان برای نوجوانان
دکتر ندا اخروی، مدیرگروه سلامت روانی و اجتماعی دانشگاه علوم‌پزشکی مشهد گفت: در ایران، بر اساس مطالعات انجام شده، شیوع اختلال‌های روانی (در طول عمر) در جمعیت بالای پانزده سال کشور مشابه آمار جهانی بوده و بیش از ۲۰ درصد برآورد می‌شود که در این میان اختلالات خلقی و اضطرابی بیش‌ترین شیوع را دارند. یکی از وظایف مهم روانشناسان مراکز جامع سلامت افزایش سواد سلامت روان جامعه است که برای این هدف آموزش مهارتهای زندگی برای سنین ۶ سال به بالا انجام می‌شود.
تفاوت تراپیست و روانشناس
تفاوت تراپیست و روانشناس موضوعی است که کمتر به آن پرداخته می‌شود و غالب مردم، زمانی که تصمیم به بهبود زندگی خود می‌گیرند، نمی‌دانند که کدام یک از آن‌ها برای هدف‌شان مناسب‌تر است. دقت داشته باشید که روانشناس به کسی می‌گویند که دارای مدرک پیشرفته روانشناسی است و کارهایی از قبیل درمان و تحقیقات انجام می‌دهد. این در حالی است که یک تراپیست می‌تواند شامل روانپزشک، روانشناس، مشاور خانواده، مددکار اجتماعی و مواردی از این قبیل باشد. اما این چگونه ممکن است؟ تراپیست دقیقا در چه زمینه‌ای مدرک دریافت کرده است و چگونه می‌توان حوزه کاری او را تشخیص داد؟
برای پاسخ به این سوالات، ما را در این مقاله همراهی کنید تا از طیف گسترده تخصص تراپیست‌ها برایتان بگوییم، همچنین در مورد وظایفی که یک روانشناس بر عهده می‌گیرد با شما صحبت کنیم و در آخر به این سوال مهم پاسخ دهیم که برای بهبود شرایط روحی و زندگی، باید به روانشناس مراجعه کرد یا تراپیست؟
روانشناس کیست؟
روانشناس به متخصصی می‌گویند که درزمینه بهداشت روان فعالیت می‌کند و می‌تواند رفتار و فرآیندهای ذهنی افراد را بهبود ببخشد. این علم زیرمجموعه‌های مختلفی دارد که از میان آن‌ها می‌توان به روانشناسی بالینی، مشاوره، صنعتی و سازمانی و آزمایشگاهی اشاره کرد. علاوه‌بر اینها، روانشناس‌ها در 2 حوزه دیگر نیز فعالیت دارند که با نام روانشناسی رفتارگرا و شناختی، مورد بررسی قرار می‌گیرند.
به همین دلیل در بحث تفاوت تراپیست و روانشناس، گفته می‌شود که روانشناس‌ها به انسان‌ها کمک می‌کنند تا تصمیم‌گیری‌های بهتری در برابر احساسات خود بگیرند. در حقیقت وجود این افراد متخصص باعث می‌شود تا مردم، شفافیت بیشتری نسبت به افکار، گره‌ها، طرح‌واره‌ها و مواردی از این قبیل، به‌دست بیاورند و به‌این‌ترتیب فرآیند درمان را با سرعت بیشتری طی کنند.
چه زمانی باید به روانشناس نوجوان مراجعه کنیم؟
نوجوانی دوران گذار مهمی در زندگی است که با تغییرات جسمی، عاطفی و اجتماعی زیادی همراه است. این تغییرات می تواند برای نوجوانان چالش برانگیز باشد و گاهی اوقات منجر به مشکلاتی در سلامت روان شود. با این حال نوجوانان در هر سنی می‌توانند از صحبت با یک روانشناس بهره‌مند شوند. با این حال، برخی از علائم و شرایط وجود دارد که نشان می‌دهد مراجعه به روانشناس می‌تواند به طور خاص مفید باشد.
اگر نشانه‌های فهرست پایین را در خود مشاهده می‌کنید، بهتر است بعداز فهم تفاوت تراپیست و روانشناس، به متخصص دوم مراجعه کنید:
- اگر نمی‌توانید کارهای روزانه خود را به‌درستی انجام دهید؛
- درصورتی‌که بی‌دلیل عصبانی می‌شوید و خشم زیادی را درون خود احساس می‌کنید؛
- اگر بدبین و بی‌اعتماد هستید؛
- اگر آسیب‌های فیزیکی به خود وارد می‌کنید؛
- درصورتی‌که پرخوری یا کم‌خوراکی عصبی دارد؛
- اگر افسردگی و اهمال‌کاری دارید؛
- اگر نمی‌توانید به‌تنهایی تصمیم‌گیری کنید،
توصیه می‌شود که در اسرع وقت از یک روانشناس معتبر، وقت مشاوره بگیرید. اولین جلسه مشاوره معمولاً برای آشنایی نوجوان و روانشناس با یکدیگر و بررسی نگرانی‌های نوجوان استفاده می‌شود. در جلسات بعدی، روانشناس به تدریج با نوجوان در مورد مشکلاتش صحبت می‌کند و به او در درک و مدیریت احساساتش کمک می‌کند. روانشناس همچنین ممکن است به نوجوان در یادگیری مهارتهای مقابله‌ای، ایجاد روابط سالم و تعیین اهداف برای آینده کمک کند.
تعداد جلسات مشاوره مورد نیاز به شدت مشکل و نیازهای فردی نوجوان بستگی دارد. برخی از نوجوانان ممکن است فقط به چند جلسه مشاوره نیاز داشته باشند، در حالی که برخی دیگر ممکن است به جلسات مشاوره به مدت طولانی‌تری نیاز داشته باشند. برای گرفتن وقت تراپیست نوجوان می‌توانید از سایت‌های نوبت‌دهی استفاده کنید. مثلا این لیست دکترهای متخصص سایت دکترتو برای مشاوره نوجوانان در شهر مشهد است.
مدرک روانشناس چیست؟
روانشناس‌ها مدرک پیشرفته روانشناسی دارند. به همین علت می‌توانند در حوزه تحقیق نیز فعالیت داشته باشند. این افراد معمولا با روانپزشک‌ها در ارتباط هستند و درصورت لزوم، مراجعین خود را به آن‌ها لینک می‌دهند. روانشناسان طوری آموزش دیده‌اند که می‌توانند طبق مشاهده و بررسی‌های خود، روش‌های درمانی خاصی را برای مراجعه‌کننده خود در نظر بگیرند.
در جلسات مشاوره با روانشناس چه می‌گذرد؟
یکی دیگر از راه‌هایی که می‌توان به تفاوت تراپیست و روانشناس پی برد، بررسی اتفاقاتی است که در جلسه هریک از این متخصص‌ها می‌گذرد. در این راستا باید به این نکته اشاره داشته باشیم که اگر با روانشناسان وقت مشاوره دریافت کنید، می‌توانید به حل مشکلات پیش‌آمده در زندگی خود بپردازید؛ اهداف خاصی را برای خود تعیین کرده و راه‌های رسیدن به آن را مشخص کنید؛ با کمک روانشناس می‌توانید احساسات خود را به‌درستی ردیابی کنید و در آخر با تکنیک‌هایی آشنا شوید که موجب کنترل صحیح اضطراب می‌شوند.
چه کسانی باید به روانشناس مراجعه کنند؟
اگر می‌خواهید به تفاوت تراپیست و روانشناس پی ببرید، بررسی کنید که آیا ویژگی‌های فهرست پایین را دارید یا نه! اگر پاسخ‌تان به یک یا چند نمونه از آن‌ها مثبت بود، باید بدانید که راه‌حل آن‌ها در دست روانشناس است:
- اختلال در مصرف الکل و مواد مخدر
- عدم کنترل خشم
- اضطراب خیلی زیاد
- افسردگی
- اختلال در میزان اشتها
- وجود مشکل درزمینه‌های خانواده و روابط مختلف
در ارتباط با روابط باید بدانید که روانشناس‌ها می‌توانند به‌صورت تخصصی نیز فعالیت کنند. برای مثال، روانشناس نوجوان کسی است که می‌تواند به حل اختلاف‌های بین فرزند و والدین بپردازد؛ هر 2 طرف را به ابزار همدلی تجهیز کند و درک آن‌ها از همدیگر را افزایش دهد.
تراپیست کیست؟
تراپیست به فردی می‌گویند که می‌تواند در یکی از زیرمجموعه‌های روانشناسان، روانپزشکان، مشاوران ازدواج، مربیان و مددکاران اجتماعی قرار بگیرد. تراپیست می‌تواند یک همراه خوب در شفاف‌سازی احساسات مراجعه‌کننده‌های خود باشد، همچنین قادر است به‌عنوان یک پشتیبان یا راهنما، در تمام مراحل زندگی افراد، نقش موثری از خود به‌جا بگذارد.
این نکته را در نظر داشته باشید که بزرگ‌ترین تفاوت تراپیست و روانشناس، مربوط به تشخیص بیماری‌های روحی و روانی می‌شود. در واقع تراپیست قرار نیست قادر به تشخیص عارضه‌های فکری و شخصیتی افراد و در نهایت درمان آن‌ها باشد.
در این راستا اگر بخواهیم یک مثال برایتان بزنیم، مشاور نوجوان مشهد می‌تواند به فرزندتان کمک کند تا انتخاب رشته تحصیلی مناسبی داشته باشد؛ شغل خوب و هدف درستی را برگزیند و در نهایت بتواند با شناخت و مدیریت احساسات خود، روابط بهتری با دوستان، فامیل و اعضای خانواده خود بسازد.
دکتر جمال شمس، متخصص روانپزشکی بیمارستان امام حسین و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی در گفتگو با ایسنا و در پاسخ به این سوال که چه زمانی مراجعه به روانپزشک و یا روانشناس ضرورت دارد؟ گفت: «قاعدتا زمانیکه در سه حوزه تفکر، هیجان و رفتار دچار مشکل شده‌ایم باید به روانشناس بالینی و یا روانپزشک مراجعه کنیم، این وظیفه روانپزشک و روانشناس است که تشخیص دهد که مراجعه کننده به چه طیفی از خدمت نیاز دارد و بیمار را به درستی ارجاع دهد». وی افزود « مشاوره یکی از رشته‌های روانشناسی بالینی است، افراد در زندگی روزمره و در شرایط مختلف و یا پیدا کردن بهترین راهکار برای حل مشکلات نیاز به کمک و مشورت دارند، این موضوع هیچ ارتباطی به بیماری روانپزشکی ندارد، اینها مواردی است که افراد روزمره با آن مواجه هستند و آشنایی مهارت مواجه با آن ضرورت دارد».
این متخصص روانپزشکی با بیان اینکه در برخی مواد بیمار نیاز به درمان توامان با کمک روانشناس بالینی و روانپزشک دارد، اضافه کرد: واژه‌ای با عنوان "تراپیست" که این روزها متداول شده و مردم در بسیاری از موارد از آن استفاده می‌کنند، طیف وسیعی از درمان‌ها را دربرمی‌گیرد در عین حال اگر بخواهیم به شکل تخصصی موضوع را مطرح کنیم مشاوره برای شرایطی است که فرد بیماری و اختلال خاصی ندارد و برای راهنمایی و مدیریت شرایطی که نیاز به دانش و تخصص دارد به پزشک مراجعه می‌کند، ولی فردی که دچار بیماری و یا اختلال در عملکرد روان است (مثل افسردگی، خشم، اضطراب و ...) به روان درمانگر مراجعه می‌کند.
چه زمانی باید به تراپیست مراجعه کنیم؟
تراپیست به‌عنوان اصطلاحی رایج در جامعه مدرن امروز، مورد استفاده قرار می‌گیرد. به همین دلیل نباید فراموش کرد که مردم نباید برای درمان بیماری‌هایی مثل افسردگی، کنترل خشم، فکر به خودکشی و مواردی از این دست به تراپیست مراجعه کنند!
در حقیقت افرادی که فکر می‌کنند در تصمیم‌گیری دچار مشکل شده‌اند؛ نمی‌توانند درست را از غلط تشخیص دهند؛ احساس سردرگمی می‌کنند و به‌دلیل برخی ترس‌ها نمی‌توانند در روابط خود تصمیمات صحیحی بگیرند، باید نزد تراپیست بروند.
مدرک تحصیلی تراپیست چیست؟
تراپیست قادر است مدارک مختلفی را در حوزه‌های متفاوتی به‌دست بیاورد. برای مثال، علاوه‌بر اخذ مدرک کارشناسی ارشد یا دکترا، بدون هیچ محدودیتی می‌تواند برای دریافت مدرک‌هایی مانند مددکاری اجتماعی، سوء مصرف مواد، روانشناسی بالینی، روانپزشکی یا حتی مشاوره خانواده اقداماتی انجام دهد.
جلسات مشاوره با تراپیست چگونه است؟
در جلسات مشاوره با تراپیست، مراجعه‌کننده از شرایطی که در آن قرار دارد، صحبت می‌کند. برای مثال، می‌گوید که در محل کار با فلان همکار، به فلان اختلاف برخورد کرده است! در این شرایط از تراپیست می‌خواهد در تصمیم‌گیری بهتر به او کمک کند.
علاوه‌بر این، تراپیست می‌تواند به‌عنوان یک همراه همیشگی برای بهبود رابطه‌تان با پارتنرتان باشد. او کسی است که می‌تواند در درک شما از یکدیگر نقش پررنگی داشته باشد، همچنین باعث رفع سوتفاهم‌ها و اخذ تصمیماتی شود که به نفع هر دویتان تمام می‌شوند.
چه کسانی باید به تراپیست مراجعه کنند؟
با توجه به اینکه تراپیست با هدف توسعه فردی و اجتماعی به افراد کمک می‌کند، می‌توان نتیجه گرفت که معمولا کسانی که سبک زندگی مدرنی دارند و از تاثیرات رفتارهای غیر شفاف و اشتباه در زندگی باخبر هستند، همچنین تصمیم گرفته‌اند تا کمترین آسیب را به خود، دیگران و محیط پیرامون خود وارد کنند و در نهایت از تفاوت تراپیست و روانشناس اطلاع دارند، به تراپیست مراجعه می‌کنند و می‌توانند نتایج فردی، اجتماعی و فرهنگی بسیاری را در زندگی خود شاهد باشند.
جمع‌بندی
برای اینکه قادر به تشخیص تفاوت تراپیست و روانشناس باشید، ما در این مطلب توضیح دادیم که روانشناس می‌تواند در کنار رفع مشکلات مراجعه‌کننده و شفاف‌سازی تمام پیشامدهای زندگی‌اش، به تشخیص بیماری‌های روانی مثل افسردگی، خشم زیاد و اضطراب در او بپردازد و راه‌کاری اجرایی برای بهبود فرد پیشنهاد دهد.
این در حالی است که تراپیست به‌عنوان یک همراه در توسعه فردی، اجتماعی و فرهنگی شناخته می‌شود که افراد با مراجعه به او، می‌توانند روابط خود را با خانواده، دوستان و پارتنرشان بهبود دهند، همچنین به کسب مهارت‌هایی بپردازند که در افزایش کیفیت زندگی خودشان و جامعه، نقش مهمی دارند.
ارسال نظر