آرزوی ۲۰ ساله‌ای که محقق نشده است

خراسان رضوی و شهر مشهد از لحاظ سنگ‌های قیمتی و نیمه قیمتی دارای ظرفیت بسیار بالایی است به طوری که این شهر از سوی یونسکو در سال ۱۳۹۶ (۲۰۱۷ میلادی) به عنوان شهر جهانی گوهرسنگ‌ها برگزیده شد.

همچنین به گفته کارشناسان به جرات می‌توان گفت جواهرسازی در هیچ جای ایران کیفیتی مشابه مشهد ندارد و این کیفیت قابل رقابت با تمام جهان بوده و این مساله نقطه عطفی برای صنعت جواهر سازی مشهد است. در حال حاضر حدود ۲۰ هزار نفر در مشهد در حوزه فلزات گرانبها و گوهرسنگ‌ها فعالیت می‌کنند و احداث این شهرک منجر به ساماندهی فعالان این صنعت خواهد شد. بنابراین با توجه به ظرفیت خوب معادن استان و با توجه به ظرفیت بالا در زمینه سنگ‌های قیمتی، راه اندازی این شهرک تخصصی در مشهد از اهمیت زیادی برخوردار است. 

جعفر فرشچی در گفت‌وگو با ایسنا در خصوص دلایل عدم احداث شهرک تخصصی گوهرسنگ‌ها در مشهد و جانمایی زمین این شهرک اظهار می‌کند: در فرآیند تعیین گزینه مناسب جهت مکان‌یابی ناحیه صنعتی تخصصی فلزات گرانبها و گوهرسنگ‌ها مواردی پیشنهاد شد. در خصوص نیاز زمین جهت مطالعه فوق به استناد به آمار واحدهای صنفی و شرکت‌های دانش بنیان بررسی لازم به عمل آمد و با توجه به عدم وجود شرکت‌های دانش بنیان در حوزه مرتبط به فلزات گرانبها و گوهرسنگ‌ها در سطح خراسان رضوی بررسی لازم جهت نیاز زمین صرفا با توجه به مساحت اراضی صنفی در حوزه شهرستان مشهد انجام شد.

وی ادامه می‌دهد: در انتخاب گزینه منتخب معیارها و شاخص‌های متعددی نقش داشته است. برخی از آن‌ها شامل دسترسی، امنیت، امکانات زیرساختی، مصاحبه از صنوف مرتبط، اقبال عمومی و موقعیت واحدهای صنفی خرد در وضع موجود است. که در نهایت از طریق مقایسه بین معیارها میزان ارجحیت هر یک از شاخص‌ها نسبت به یکدیگر مشخص شد و پس از محاسبه ضریب اهمیت آن‌ها امتیاز گزینه‌ها مورد بررسی جهت ایجاد ناحیه صنعتی تخصصی فلزات گرانبها و گوهر سنگ‌ها مشخص و انتخاب خواهد شد.

مدیرعامل شرکت شهرک‌های صنعتی خراسان رضوی درباره تعداد واحدهای صنفی مستقر در شهرستان مشهد در حوزه فلزات گرانبها و گوهرسنگ‌ها ( فیروزه تراشان – طلا، جواهر و نقره ) بیان می‌کند: بر اساس آمارها کل واحدهای صنفی مستقر در شهرستان مشهد برابر با ۱۷۶۲ واحد است که از این میزان بخش اعظمی از واحدها یعنی ۱۱۹۷ واحد در بخش توزیع و فروش مشغول فعالیت می‌کنند. همچنین ۵۶۵ کارگاه عقیق و فیروزه تراشی در مشهد فعال هستند و مجموعاً حدود ۲۰ هزار نفر در این صنعت شاغل اند.

فرشچی در خصوص فعالیت خوشه صنعتی طلا و جواهر در استان در سال ۱۴۰۱ تصریح می‌کند: اشتغال ایجاد شده تا سال ۱۴۰۱ مربوط به کل واحد های مستقر در حوزه شهرستان مشهد برابر با ۴۴۹ نفر است.

فعالیت تنها ۵۱ کارگاه طلاسازی و نقره‌ سازی در مشهد به دلیل مشکلات تامین مواد اولیه و صدور برخی دستورالعمل‌ها 

در ادامه یوسف تقی زادگان، رئیس اتحادیه طلا، جواهر و نقره مشهد در این خصوص بیان می‌کند: از سال ۱۳۸۰ مقرر بود تا شهرک تخصصی گوهرسنگ‌ها در مشهد احداث شود. در زمان مدیریت محمود صلاحی در خراسان رضوی زمین‌های اطراف نمایشگاه بین‌المللی و منطقه‌ای مانند اطراف فرودگاه به دلیل نزدیکی به خود فرودگاه برای این شهرک در نظر گرفته شد، اما این مساله هم محقق نشد. 

وی ادامه می‌دهد: در تلاش هستیم تا به زودی زمین این شهرک را پیگیری کنیم. احداث این شهرک اشتغالزایی زیادی برای فعالان صنعت طلا و جواهر ایجاد و موجب ساماندهی فعالان این حوزه خواهد شد. مهمترین مساله برای ایجاد این شهرک امنیت برای سازندگان و فعالان است. مسیر تردد باید داری امنیت باشد و این مساله بسیار مهم است. 

رئیس اتحادیه طلا، جواهر و نقره مشهد تصریح می‌کند: به دلیل مشکلات مربوط به تامین مواد اولیه و صدور برخی دستورالعمل‌ها برای کارگاه‌های طلاسازی و نقره‌ سازی از ۳۲۰ کارگاه طلاسازی در مشهددر سال ۱۳۸۶ اکنون تنها ۵۱ کارگاه در مشهد فعال است.صدور ۱۰۰ پروانه کسب طی ۳ ماه گذشته در مشهد

تقی زادگان ادامه می‌دهد: در حوزه طلا و جواهر و سازندگان و فروشندگان ۱۶۷۴ واحد صنفی در مشهد وجود دارد که طی سه ماه گذشته حدود ۱۰۰ واحد جدید به این واحدها افزوده شده و ۳۰۰ واحد برای دریافت پروانه کسب اقدام کرده‌اند.

وی با اشاره به اینکه حمل مسافری نقره تا ۳ کیلو مجاز و ابلاغ شده است، بیان می‌کند: شهرستان مشهد در بحث صادارت نقره چمدانی رتبه اول را داشته و ۲۰۰۰ سازنده نقره در مشهد فعالیت می‌کنند که با مشکلات زیادی رو به رو هستند. همچنین به تازگی ورود شمش از ابتدای شهریور ماه سال جاری بدون دریافت عوارض گمرکی و مالیات بر ارزش افزوده به کشور آزاد شده است.

در ادامه غلامرضا نازپرور، رئیس خانه معدن خراسان رضوی بیان می‌کند: احداث شهرک گوهرسنگ‌ها پروژه‌ای است که در گذشته تعریف شد اما متاسفانه چندین دوره اجرایی نشده است.

وی ادامه می‌دهد: بیشترین مشکل در عدم اجرای این شهرک مربوط به تعیین محل شهرک تخصصی است. قرار بر این بود که زمین این شهرک توسط شرکت شهرک‌های صنعتی مشخص شود، اما هنوز اجرایی نشده است.زمین این شهرک باید در محلی باشد که بتوان به راحتی امنیت را تامین کرد.

رئیس خانه معدن خراسان رضوی خاطرنشان می‌کند: دستگاه‌های مختلف طی بررسی‌ها مقرر کردند تا خانه معدن در اوایل سال ۱۴۰۰ مسئولیت این کار را بر عهده بگیرید اما به ما نامه کتبی زده نشد.

نازپرور ادامه می‌دهد: احداث این شهرک با توجه به منابع موجود و وجود افراد متخصص و متبحر در این زمینه قطعا باعث پیشرفت و رونق استان در حوزه گوهرسنگ‌ها خواهد شد.

شرق ایران به‌ویژه خراسان، بیش از ۵۰۰۰ سال سابقه استفاده از گوهرسنگ داشته است و شهر مشهد نیز از لحاظ وجود انواع سنگ‌های قیمتی و نیمه قیمتی ظرفیت بسیار مناسبی دارد، بنابراین با توجه به حضور سالیانه ۳۰ میلیون زائر در مشهد ایجاد این شهرک موجب رونق پایدار این صنعت خواهد شد.