سیل‌های شدید در راه است

پایگاه خبری مشهد فوری (mashhadfori.com)

به گزارش مشهد فوری، طوفان‌های مرگبار ژانویه در سراسر اروپای غربی و جنوب شرقی آفریقا یادآور واقعیت بحران آب‌وهوایی است. یونیسف می‌گوید که «طوفان آنا» که تا هفته گذشته در ماداگاسکار، موزامبیک و مالاوی موج می‌زد، بیش از ۴۵ هزار نفر از جمله ۲۳ هزار زن و کودک را نیازمند کمک‌های بشردوستانه کرده است.

در همین حال طوفان مالیک که جمهوری چک، دانمارک، آلمان، لهستان و بریتانیا را درنوردید، هزاران نفر را از قطع برق گرفته تا تخریب خانه‌های‌شان تحت تاثیر قرار داده است. این مسائل با تأثیرات سیل بدتر شده است و می‌تواند جان انسان‌ها را به خطر بیندازد، مانع تامین برق بیشتر شود و از مکانیسم‌های کمک کافی جلوگیری کند.

بر اساس گزارش سازمان جهانی هواشناسی فجایع ناشی از سیل از سال ۲۰۰۰ در مقایسه با ۲ دهه قبل ۱۳۴ درصد افزایش یافته است. همان‌طور که گزارش اخیر هیات بین دولتی تغییرات اقلیمی تاکید می‌کند، افزایش دمای جهانی به‌ طور چشمگیری بر چرخه آب تاثیر می‌گذارد و سیل و خشکسالی را شدیدتر و مکرر می‌کند.

برنامه محیط‌ زیست سازمان ملل متحد و همکاران برای کمک به کاهش تاثیر سیل در کشورهای سراسر جهان در تلاش هستند. آن‌ها برای تسریع مقاومت در برابر سیل، ایجاد ظرفیت، ترویج توسعه پایدار و جمع‌آوری و تجزیه‌وتحلیل داده‌های مهم برای اطلاع‌رسانی تلاش می‌کنند.

یکی از تاثیرات تغییرات آب‌وهوایی این است که جو گرمتر رویدادهای بارشی شدیدتری ایجاد می‌کند چون هوای گرمتر می‌تواند رطوبت بیشتری را در خود نگه دارد. مقدار بخار آبی که اتمسفر می‌تواند حاوی آن باشد، به ازای هر ۱.۸ درجه فارنهایت(یک درجه سانتیگراد) افزایش دمای اتمسفر حدود هفت درصد افزایش می‌یابد.

نتایج تحقیقات نشان داد این افزایش در بارش شدید نه تنها در برخی مناطق بلکه در سراسر جهان در حال وقوع است. این واقعیت که جهان در سال‌های اخیر چندین رویداد سیل را تجربه کرده، تصادفی نیست. تغییرات اقلیمی باعث می‌شود رکوردشکنی بارش‌های شدید بیشتر شود.

آخرین گزارش ارزیابی منتشر شده توسط هیات بین‌دولتی تغییرات اقلیمی نشان می‌دهد چگونه این الگو در آینده با ادامه افزایش دمای جهانی ادامه خواهد داشت.

در چنین وضعیتی بارش‌ها بیشتر به صورت باران است. در مناطق سردتر، به ویژه مناطق کوهستانی، تغییرات آب‌وهوایی به طرق دیگری بر سیل تاثیر می‌گذارد. در این مناطق بسیاری از بزرگترین سیل‌های تاریخی ناشی از ذوب برف بوده و با زمستان‌های گرمتر به دلیل تغییرات آب‌وهوایی بارش‌های زمستانی کمتر به صورت برف می‌بارد و در عوض بیشتر به صورت باران است.

این تغییر از برف به باران می‌تواند پیامدهای چشمگیری برای سیل داشته باشد. در حالی که برف معمولا در اواخر بهار یا تابستان به آرامی ذوب می‌شود، باران روان‌آبی ایجاد می‌کند که سریع‌تر به رودخانه‌ها می‌ریزد. در نتیجه سیل‌های ناشی از باران می‌تواند بسیار بزرگتر از سیل‌های ناشی از ذوب برف باشد. در واقع تغییر از برف به باران خطر کلی سیل را افزایش می‌دهد.

دانشمندان دریافته‌اند سیل‌های ناشی از باران شایع‌تر می‌شود. هنگامی که باران روی برف می‌بارد، ترکیب باران و ذوب برف می‌تواند منجر به شکل‌گیری روان‌آب زیاد و سیل شود.

در برخی موارد باران روی برف زمانی رخ می‌دهد که زمین هنوز تا حدی یخ زده است. خاکی که یخ زده یا از قبل اشباع شده است، نمی‌تواند آب اضافی را جذب کند؛ بنابراین مقدار بیشتری از باران و ذوب برف خارج می‌شود و مستقیما به وقوع سیل کمک می‌کند.

البته رویداد باران بر برف پدیده جدیدی نیست و تغییرات آب‌وهوایی می‌تواند زمان و مکان وقوع آن را تغییر دهد. در شرایط گرمتر رویدادهای باران بر برف در ارتفاعات شایع‌تر می‌شود.

مناطق سوخته هنگام باران شدید به دلیل کمبود پوشش گیاهی و هم به دلیل تغییرات خاک ناشی از آتش‌سوزی بیشتر مستعد لغزش گل و لای است. آتش می‌تواند خاک را به گونه‌ای تغییر دهد که باران کمتری به خاک نفوذ کند؛ بنابراین باران بیشتر به نهرها و رودخانه‌ها ختم و منجر به شرایط بدتر سیل می‌شود.

با افزایش آتش‌سوزی‌های جنگلی به دلیل تغییرات آب‌وهوایی مناطق بیشتری در معرض این خطرات قرار می‌گیرند. این ترکیبی از آتش‌سوزی‌های جنگلی است و به دنبال آن باران شدید نیز در آینده با گرم شدن بیشتر تکرار خواهد شد.

گرمایش زمین تغییرات پیچیده‌ای را در محیط‌ زیست ما ایجاد می‌کند و واضح است که خطر سیل را افزایش می‌دهد.