بلاتکلیفی ۲۷ میلیون دلار پروژه مهندسان خراسانی در افغانستان

رییس کمیسیون خدمات فنی و مهندسی و عمران اتاق بازرگانی، صنایع و معادن و کشاورزی خراسان رضوی گفت: ۸۵۰ شرکت خدمات فنی و مهندسی در خراسان رضوی وجود دارد که از این تعداد ۴۰ شرکت صادرات محور هستند.

وی در تشریح وضعیت پروژه‌های نیمه تمام شرکت‌های فنی و مهندسی استان در کشور افغانستان، آنها را به سه گروه تقسیم کرد و گفت: گروه نخست شرکت‌های فنی و مهندسی هستند که تجهیز کارگاه کرده و درگیر پروژه شده بودند اما بعد از تحولات سیاسی افغانستان، تجهیزاتشان در آن کشور مانده و وضعیت ادامه قراردادشان با طرف مقابل بلاتکلیف است.

خندان دل افزود: گروه دوم، شرکت‌های فنی و مهندسی هستند که اجرای پروژه خود را کامل کرده بودند اما طرف مقابل آن را تحویل نگرفته است، گروه سوم هم شرکت‌های فنی و مهندسی هستند که پروژه را تکمیل و تحویل طرف مقابل داده بودند اما ادامه فعالیتشان در حوزه حُسن انجام کار و وثایق، بلاتکلیف مانده است.

رییس کمیسیون خدمات فنی و مهندسی و عمران اتاق بازرگانی، صنایع و معادن و کشاورزی خراسان رضوی گفت:هم اینک با شرایط به وجود آمده در افغانستان، فعالیت شرکت‌های فنی و مهندسی ایرانی در آن کشور متوقف شده است و امکان ادامه فعالیت وجود ندارد و طرف قرارداد مشخص نیست زیرا کارفرمایان این شرکت‌ها به صورت عمده بخش دولتی بوده و بیشتر پروژه‌های حوزه برق و انرژی و خدمات شهری را شامل می‌شده است.

خندان دل افزود: با تغییر و تحولات سیاسی در کشور افغانستان، طرف دیگر قراردادها رسمیت ندارد و طرف جدید قرارداد تا زمانی که بخواهد به بررسی قراردادها و احیای آنها برسد زمان زیادی سپری خواهد شد.

وی اضافه کرد: از سوی دیگر قراردادهای طرف دولتی شرکت‌های فنی و مهندسی وجه دیگری نیز داشته و بخشی از آنها از محل منابع مالی خارج از کشور افغانستان تامین می‌شده است لذا در شرایط کنونی که برخی از دارایی‌های کشور افغانستان در خارج از آن کشور، توسط کشورهای غربی و اروپایی بلوکه شده است، اساسا دیگری شرایطی برای پرداخت دستمزد شرکت‌های فنی و مهندسی ایرانی از سوی کشور افغانستان وجود ندارد.

رییس انجمن تخصصی خدمات فنی و مهندسی خراسان رضوی در خصوص موضع دستگاه دیپلماسی ایران در شرایط کنونی شرکت‌های فنی و مهندسی در افغانستان گفت: در واقع هم اکنون شرایط "فورس ماژور" حاکم است که به تغییرات ناخودآگاه، یک باره و دور از ذهنی اطلاق می‌شود که می‌تواند وضعیت اقتصادی و رفتارهای پروژه ای و قراردادها را تحت تاثیر شرایط غیرمترقبه قرار بدهد.

خندان دل افزود: در شرایط فورس ماژور تغییر دولت‌ها اتفاق غیرمترقبه‌ای است که امروز افغانستان را درگیر کرده است لذا باید حاکم شدن شرایط فورس ماژور را برای قراردادهای شرکت‌های فنی و مهندسی در افغانستان بپذیریم.

وی ادامه داد: اگر بپذیریم که افغانستان در شرایط فورس ماژور قرار دارد، دولت ایران می‌تواند مسوولیت تامین مالی شرکت‌هایی که پروژه‌هایشان در افغانستان نیمه تمام باقی مانده است را برعهده بگیرد و ضرر و زیان این شرکت‌ها را جبران کند.

رییس انجمن تخصصی خدمات فنی و مهندسی خراسان رضوی گفت: هم اینک در شرایط فورس ماژور، نیروی انسانی شرکت‌های فنی و مهندسی در کشور افغانستان بلاتکلیف مانده اند و دستگاه دیپلماسی ایران فقط به نیروی انسانی شرکت‌های مزبور فرمان برگشت به ایران را داده، در حالی که محل کار جایگزینی در ایران برای این نیروها در نظر گرفته نشده و مهندس ما بلا تکلیف مانده است.

خندان دل افزود: اگر دولت شرایط فورس ماژور را بپذیرد باید مسوولیت پرداخت هزینه‌های ماندگاری نیروی انسانی در پروژه‌های متوقف شده بخش صادرات فنی و مهندسی را برعهده گیرد آن موقع در تامین هزینه‌های از دست رفته پروژه‌های صادراتی شرکت‌های فنی و مهندسی کمک خواهد کرد و آنها را زیر پوشش صندوق‌های بیمه قرار می‌دهد.

وی اضافه کرد: حمایت دولت در شرایط به وجود آمده‌ای مانند افغانستان معطوف به شرکت‌های دولتی می‌شود اما هیچ وقت این حمایت‌ها شامل شرکت‌های بخش خصوصی فنی و مهندسی که ۱۵۰ مهندس متخصص در اختیار دارند نشده است که بتواند سرمایه‌های از دست رفته آنها را جبران یا در بازگرداندن ماشین آلاتشان در افغانستان کمکی کند.

رییس کمیسیون خدمات فنی و مهندسی و عمران اتاق بازرگانی، صنایع و معادن و کشاورزی خراسان رضوی گفت: صندوق‌های بیمه‌ای و تضامین صادرات برای چنین زمانی شکل گرفته اند تا حمایت کننده شرکت‌های صادراتی باشند و ضریب ریسکی که در هر پروژه فنی و مهندسی است را پوشش دهند اما این اتفاق نیفتاده است.

خندان دل افزود: مشکل دیگری که در این زمینه وجود دارد موضع دستگاه دیپلماسی ایران در برابر افغانستان است. دولت‌های دیگر مانند ترکیه، روسیه، پاکستان، چین و آمریکا در کنار به رسمیت نشناختن دولت طالبان در افغانستان، سعی کرده اند باب مذاکرات اقتصادی و کمک‌های بشردوستانه را باز کنند که در این زمینه موفق نیز بوده اند و هم اکنون در حال فعالیت در افغانستان هستند.

وی راه اندازی مجدد فرودگاه کابل توسط ترکیه، فعال کردن پروژه‌های معدنی توسط چین، فعالیت پروژه‌های مهندسی و مهندسی معکوس در پاکستان، کمک‌های بشردوستانه روسیه در قالب ارایه آموزش و تربیت نیروهای متخصص و کمک‌های بشردوستانه و در عین حال مشروط آمریکا را از جمله تلاش‌های کشورهای دیگر برای ورود به اقتصاد افغانستان برشمرد.

رییس کمیسیون خدمات فنی و مهندسی اتاق بازرگانی، صنایع و معادن و کشاورزی خراسان رضوی گفت: ایران تاکنون در سطح استاندار خراسان رضوی به مذاکره با دولت افغانستان وارد شده و یک توافقنامه ۱۶ ماده‌ای را با آن کشور به امضا رسانیده که یک سری موضوعات کلی در آن بیان شده و در انتهای آن طالبان فقط متعهد شده اند که امنیت در مرزهای شرقی ایران را حفظ کنند.

خندان دل افزود: در چنین توافقنامه‌ای هیچ نفعی برای سرمایه‌گذار یا فعال اقتصادی متضرر از شرایط به وجود آمده در کشور افغانستان وجود ندارد و این در حالی است که ایران از دهه‌های گذشته تاکنون بزرگترین تامین کننده منافع اقتصادی افغانستان بوده و بیشترین صادرات را به این کشور داشته است و باید باور کنیم که اقتصاد افغانستان به تصمیمات امروز اقتصادی کشورمان گره خورده است.

وی ادامه داد: اقدامات دستگاه دیپلماسی ایران در افغانستان تا کنون نفعی برای فعالان بخش خصوصی کشورمان نداشته است و  رقبا در حال ورود به افغانستان هستند و اگر دیر بجنبیم فرصت اقتصادی خود را در افغانستان از دست می‌دهیم.